Igreja de Santa Maria de Belém is onderdeel geweest van een vakantie van Patricia en Edwin in 2023 naar Lissabon.
Igreja de Santa Maria de Belém – Lissabon
De Igraja Santa Maria de Belém is de kerk die bij het Klooster van Jerónimos hoort en die men ziet als een van de belangrijkste hallenkerken van Europa. Tussen 1517 en 1530 zijn de portalen en het kruisribgewelf gebouwd. De 2 kerkportalen (het zuidelijk en het westelijk (axiaal) portaal) behoren, tot de belangrijkste delen van het Jerónimos klooster. Ze hebben een artistieke en iconografische waarde. Ze zijn samen een tweeluik waarin de eer en glorie van koning Manuel I duidelijk wordt.
Zuidportaal
Het zuidportaal is gebouwd van 1517 tot 1518. João de Castilho heeft deze poort ontworpen. Het is een van de rijkste werken van de Portugese laatgotische bouwkunst. De poort is 32 meter hoog en meer dan 12 meter breed. Het geheel ziet eruit als een triomfantelijke ‘Poort tot het christendom’. Bij de uitvoering van het globale concept van João de Castilho waren in totaal 200 artiesten en ambachtslui betrokken (ontwerpers, metselaars, beeldhouwers, enz.). Tot de meest prominente namen behoren Diogo de Castilho, André Pilarte, Juan de la Faya en de Vlaamse Mestre Machim.
De zuidpoort heeft 38 heiligenbeelden die samen een samenvatting maken van de sacrale geschiedenis. In de steunberen staan de sibillen en profeten die de geboorte van Christus hebben voorspeld. Boven het timpaan staat Maria met kind, aan weerskanten omringd door de 12 apostelen. Daar weer boven staan de 4 oorspronkelijke kerkleraren, waaronder Sint-Hiëronymus. In het timpaan zijn in bas-reliëf 2 scènes uit het leven van Sint-Hiëronymus afgebeeld, met daarboven het koninklijke wapenschild. Op de spits staat de aartsengel Michaël, de beschermengel van het Portugese koninkrijk. Om de band van koning Manuel I met het huis Avis te benadrukken, is een prominente plaats centraal tussen de twee toegangsdeuren voorbehouden aan prins Hendrik de Zeevaarder, een grootoom van de koning.
Westportaal
Het westportaal is de hoofdingang van de kloosterkerk, omdat deze ingang recht voor het hoofdaltaar ligt. Het oorspronkelijke ontwerp van de westpoort was van Diogo de Boitaca, maar werd aangepast door João de Castilho. In de westpoort zie je hispano flamenco-invloeden. Het ontwerp is uitgevoerd door de Franse meester Nicolas Chantereine, die met de introductie van classicistische motieven een belangrijke stilistische verschuiving in de richting van renaissance maakte.
Ook dit portaal ontbreekt het niet aan symboliek. In de drie nissen boven de toegangsdeuren zijn scènes afgebeeld van de geboorte van Christus (de aankondiging van de Heer, de geboorte en de aanbidding der wijzen). Tussen de beelden van heiligen en apostelen aan weerskanten van de deuren, vallen de veel grotere beelden van de stichters van het klooster op. Zij bidden elk met hun patroonheilige: links koning Manuel I met Sint-Hiëronymus en rechts koningin Maria met Johannes de Doper.
Igraja Santa Maria de Belém
Het grondplan van de kerk heeft de vorm van een Latijns kruis, met drie beuken van gelijke hoogte (hallenkerk) die worden overwelfd door een kruisribgewelf ondersteund door zes zuilen. De Igreja Santa Maria de Belém kerk is ontworpen door João de Castilho.
Plattegrond Kerk
Hieronder zie je de plattegrond van de kerk.
Tombe van Luís de Camões
Meteen links vooraan in de kerk, zie je de tombe van Luís de Camões. Luís de Camões is de schrijver van het beroemde gedicht ‘Os Lusiadas’ (de Portugezen), dat in 1572 gepubliceerd is. Dit gedicht gaat over de roem van de Portugezen en in het bijzonder die van de ontdekkingsreiziger Vasco da Gama. Luís werd een nationaal symbool na dit gedicht. Toen hij 300 jaar overleden was, werd zijn stoffelijk overschot overgebracht van het klooster van Santa Ana naar de Igreja Santa Maria de Belém kerk. De tombe is in 1894 gebouwd door de beeldhouwers Vítor Bastos en Costa Motta. Het is een tombe in de late gotische/manuelijn stijl. Op de tombe zie je ook touwen, plantaardige motieven en symbolen die associëren met schrijven en gedichten, zoals de lier, de schacht en de lauwerkrans.
Gewelf
Het kruisribgewelf verenigd het schip en de beuken op een ruimtelijke manier. Het lijkt de hele ruimte te overspannen in één continue curve van muur tot muur. De zuilen lijken het gewelf nauwelijks te ondersteunen en vallen in de enorme ruimte nauwelijks op. Het gewelf bestaat uit een netwerk van ribben die structuur bieden, maar die ook een lust voor het oog zijn. Stuttende driehoeken vervangen de traditionele dikke gordelbogen, muraalbogen en diagonaalbogen. Ze verbergen ook het rechthoekige hoofdrooster van het gewelf. Liernes en tiercerons vormen achthoeken, ruiten en vierkanten die de kromming van het gewelf benadrukken. Het gewelf van de viering overdekt een ruimte van maar liefst 28,5 bij 19 meter. Dit is echt prachtig gebouwd!
Glas-in-lood ramen
In de zuidfaçade zie je glas-in-loodramen die ontworpen zijn door Abel Manta.
Trancept kapellen
De Trancept kapellen zijn rond 1587 gebouwd. Deze kapellen zijn een deel van het koninklijke Pantheon. Jéronimo de Ruão heeft de beide kapellen ontworpen.
Rechterkapel (zuid) transept
In de rechterkapel (zuid) van het transept liggen de kinderen van koning João III en zijn kleinzoon koning Sebastião begraven. Er staat ook een plattegrond bij, zodat je kunt zien wie waar begraven ligt.
Mathis Orgel
Het orgel is gemaakt door de professoren Eugenio Amorim en Antonio Esteireiro. Het is een mobiel koororgel, zodat de locatie van het orgel kan worden aangepast aan de respectieve liturgische en muzikale behoeften. Het mechanische instrument heeft 18 registers. Op 30 september 2009 wijdde kardinaal José da Cruz Policarpo het nieuwe Mathis-orgel in.
Hoofdkapel
Tussen de 2 transept kapellen, ligt de hoofdkapel. De oorspronkelijke hoofdkapel van Boitaca is in 1571 in opdracht van koningin Catarina (de vrouw van João III) afgebroken en vervangen door een ontwerp van Jerónimo de Ruão. Jerónimo introduceerde een maniëristische stijl, wat een groot contrast geeft met de manuelijnse romp van de kerk. In de bogen aan weerskanten van de kapel, staan de praalgraven van koningen Manuel I en João III en hun echtgenotes koninginnen Maria en Catarina.
Boven het hoofdaltaar hangt een retabel (1572-1574) van schilder Lourenço de Salzedo met taferelen van de passie van Christus en de aanbidding der wijzen. Het zilveren tabernakel (1674-1678) is van de Portugese zilversmid João de Sousa. Koning Afonso VI heeft dit tabernakel geschonken voor de overwinning van de slag om Montes Claros in 1665.
Linkerkapel (noord) transept
In de linkerkapel (noord) van het transept zijn kardinaal-koning Henrique en de zonen van koning Manuel I begraven.
Tombe Vasco da Gama
Vasco da Gama was een ontdekkingsreiziger die de lang begeerde zeeroute van Portugal naar India ontdekt heeft in 1498. Vasco zijn graf ligt ook in de Igraja Santa Maria de Belém kerk. De tombe is in 1894 gemaakt door Victor Bastos en Costa Motta. Op de tombe zie je touwen, plantaardige motieven en meerdere heroïsche apparaten die te maken hebben met de Portugese ontdekkingen.
Senhor dos Passos kapel
De Senhor dos Passos (heer van de trappen) kapel is in manuele stijl. De kapel is uit hout gesneden en stamt uit de 17e eeuw toen de Senhor dos Passos brotherhood was opgericht. Op de 4 schilderijen zie je engelen die instrumenten vasthouden die te maken hebben met de passie van Christus, namelijk de kolom, de lijkwade, de doornenkroon en het heilige kruis. Deze schilderijen zijn in 1703 gemaakt door António de Oliveira Bernardes.
Igreja de Santa Maria de Belém
En dat was de Igreja de Santa Maria de Belém alweer. Zeker de moeite van het bezoeken waard. Tijdens je bezoek aan Lissabon zul je merken dat vooral Luís de Camões en Vasco da Gama een belangrijke rol hebben gespeeld in de geschiedenis van Portugal. Deze beide heren liggen begraven in deze kerk. Dat alleen al maakt deze kerk een ‘must see’.
Mosteiro de Jerónimos
De Igreja de Santa Maria de Belém kerk hoort bij het Mosteiro de Jerónimos. Het Mosteiro de Jerónimos heeft een eigen pagina gekregen. Voor meer informatie over dit prachtige klooster, klik op de knop:
Recente reacties