Blog Italië – Rome

‘De eeuwige stad’

03 t/m 08 november 2010

Het was een heerlijk weekje in Rome. Terwijl in Nederland het weer grauw, grauw en grauw moet zijn geweest, had Guidje in de Eeuwige Stad viereneenhalve dag een strakblauwe lucht en anderhalve dag regen (waarbij het wel af en toe met bakken uit de hemel kwam). Dat begin november een goed moment leek om naar Rome te komen, leken ook andere toeristen zich gerealiseerd te hebben. Guidje was al eens eerder in november in Rome geweest maar hij kan zich niet herinneren dat het toen zo loeidruk was (het weer was toen ook een stuk slechter). Nu was het schokkend om de mensenmassa bij alleen de Trevifontein al te zien; je kon er over de koppen lopen en dan was het niet eens het hoogseizoen. Natuurlijk ligt het eraan welke bezienswaardigheden je bezoekt.

Cimitero Acattolico

Guidje begon zijn bezoek bij het Protestants Kerkhof, een begraafplaats die in de volksmond die benaming heeft gekregen, maar officieel het Cimitero Acattolico heet en niet alleen protestanten, maar ook mensen met een andere religie werden (en worden) er begraven. Toen de begraafplaats pas was geopend, werden de stoffelijke overschotten vaak snel in het donker begraven, bang dat ze door fundamentalistische rooms-katholieken geroofd zouden worden. Dat gebeurt nu niet meer.

Bocca Della Verita

Verder ging Guidje de eerste dag van de vakantie naar de Santa Maria in Cosmedin, één van de vele stokoude kerkjes die Rome telt. Voor de kerk hangt de Bocca Della Verita, een gigantisch beeld waar in vroeger tijd iemand z’n hand in moest steken (het is ook bekend uit de film Roman Holiday) en als je had gelogen, dan werd die eraf gebeten (natuurlijk is het een legende, maar in de Middeleeuwen schijnt er nog wel eens een beul met een hakbijl achter te hebben gestaan die het ‘lot’ een handje hielp). Dat gebeurt nu niet meer, maar menig toerist steekt toch aarzelend de hand in de mond om daar een foto van te laten maken. Dat vond Guidje toch iets te cheesy, dus hij maakte liever van enkel het beeld een foto. Wel komisch dat net op dat moment twee mannen in de deuropening naast het beeld met elkaar stonden te kletsen.

Bed & Breakfast

’s Middags ging Guidje naar de Bed & Breakfast waar hij de eerste dagen zou bivakkeren. Bij een Italiaanse dame van middelbare leeftijd die een appartement niet ver van het centrum als een klein hostel had ingericht. Een joekel van een kamer, maar de gastdame zelf had zich der mate laten opfluffen dat Guidje een beetje bang voor ‘r werd. Ze leek nogal gecharmeerd van ‘m, dus hij wilde voor de zekerheid z’n kamerdeur barricaderen; stel je voor dat ze ’s nachts binnenkomt (al geeft ze vermoedelijk licht in het donker). Enfin, ze was erg vriendelijk, maar sprak enkel Italiaans en geen woord, maar dan ook geen woord Engels. Ach, als je aandachtig luistert, komt de boodschap toch wel over.

Spaanse trappen

De volgende morgen ging Guidje al vroeg naar de Spaanse trappen die – anders dan als je er later in de dag heen gaat – nog niet vol zaten met toeristen.

Galleria Borghese

Vervolgens ging hij haar de Galleria Borghese, één van de mooiste musea die Guidje kent. Het ligt midden in de Villa Borghese en heeft een geweldige collectie met schilderijen van Caravaggio, Cranach de Oudere, Correggio en Rubens en meerdere beeldhouwwerken van Gian Lorenzo Bernini (het allermooiste vindt Guidje het beeld de Pluto en Proserpine), eind zestiende, begin zeventiende eeuw vakkundig bij elkaar gespaard (en geroofd) door de mecenas Scipione Borghese. De collectie had nog een stuk mooier kunnen zijn, ware het niet dat Napoleon een paar werken ook wel aardig vond; die zijn nu in het Louvre te bezichtigen. Bezoekers worden elke twee uur in groepjes binnen gelaten en helaas was de tweede lichting van 11.00 uur al uitverkocht, dus Guidje haalde alvast een kaartje voor de volgende dag, 17.00 uur.

Piazza Navone – Fontana dei Quattro Fiumi

Vervolgens had hij een route uitgepland langs het Piazza Navona.

Santa Maria dell’Anima

En de Santa Maria dell’Anima, de kerk voor de Duitsers in Rome, maar ook de kerk waar het grafmonument voor paus Adrianus VI staat; onze Nederlandse claim to fame als het op pausen aankomt, ook al was ie slechts anderhalf jaar paus (in 1522 en 1523) en was hij niet geliefd bij de bevolking. Misschien is dat de reden dat tot de verkiezing van Johannes Paulus II er eeuwenlang geen niet-Italiaan paus meer is geweest.

Botanische tuinen

Daarna nam Guidje de overstap naar de Janiculum, aan de westkant van de Tiber. Het is een wat minder toeristisch gebied, maar waar de prachtige botanische tuinen liggen. Een mooi rustpunt in een nogal drukke stad (Italianen zijn toch een enorm ADHD-volkje) met een heus bamboewoud, een Japanse siertuin en een paar bijzondere palmbomen. De officiële benaming is Orto Botanico dell’Università di Roma “La Sapienza.”

Tempietto van Donato Bramante

De Janiculum is echter ook de locatie van één van de mooiste bouwwerken van de hoog-renaissance: het Tempietto van Donato Bramante. Het staat bovenop de heuvel, op de binnenplaats van de San Pietro in Montorio, en de verhoudingen zijn perfect en volledig volgens de Gulden Snede zoals die in de Oudheid is opgesteld door Vitruvius. Een Amerikaanse jongen die in een hoek van de binnenplaats wat schetsen aan het maken was, was hevig ontroerd bij het zien van het tempeltje en vertrouwde een reisgenootje toe dat de Tempietto dè reden was geweest om naar Rome te komen. Het is een hele klim om er te komen, maar het is de moeite zeker waard.

Santa Maria in Trastevere

Het is dan een kleine moeite om door te lopen naar Trastevere, de volkse buurt van Rome. Een tip voor als je ooit naar Rome gaat: de leukste (en goedkoopste) eettentjes vind je in deze buurt. Pak de tram naar Trastevere, zoek een leuk smal zijstraatje op en je kan voor een habbekrats heerlijk eten. Nu was Guidje er iets te vroeg om er uit eten te gaan, maar wel kon ie nog een kijkje nemen bij de Santa Maria in Trastevere.

Ostia Antica

Ostia Antica is de oude havenstad van Rome. Ooit, in de Oudheid, lag de stad aan de kust en was het een welvarende stad. Nu is daar nog erg veel van over; Ostia Antica werd gesticht in de zevende eeuw voor Christus, maar de stad werd in de vierde eeuw na Christus verlaten toen de stroom van de Tiber veranderde. Als je nu bij Ostia Antica aan komt lopen, passeer je eerst de necropolis die zich, volgens goed Romeins gebruik, buiten de stadsmuren diende te bevinden en vervolgens loop je over een lange weg richting een splitsing van wegen: linksaf was de weg naar de kust, rechtsaf was de weg naar wat vroeger de oever van de Tiber was.

De ruïnes zijn fascinerend; er is een goed bewaard theater, de latrines en het badhuis (met prachtig mozaïek) zijn in uitstekende staat en bij de splitsing van de wegen staan de restanten van een heuse taveerne (met de mooie naam Taberne Dei Pescivendoli; de Taveerne van de Visverkopers), inclusief bartafel. Het mooiste vindt Guidje echter de twee straten met bedrijven. Elk bedrijf heeft in een mozaïek op de vloer aangegeven waarin het bedrijf handelt: sommige bedrijven hebben enkel de naam van het bedrijf gemozaïekt, andere bedrijven hebben schepen afgebeeld (die zaten dus in de overzeese handel) of een olifant (handelde in ivoor). Ostia Antica moet in de oudheid een zeer welvarende stad zijn geweest en volgens kenners is de stad veel beter bewaard gebleven dan het veel bekendere Pompeii. Een aanrader en met je ov-kaart waarmee je onbeperkt in Rome kan reizen, kan je gratis naar Ostia Antica. Je bent er met de trein in ongeveer 25 minuten.

Galleria Borghese

Terug in Rome ging Guidje richting de Galleria Borghese. Echt rustig was het er niet, dankzij een iets te luidruchtige schoolklas en door een – overigens wel heel mooie – tentoonstelling van Lucas Cranach de Oudere leken niet alle werken vertoond te worden, maar dat mocht de pret niet drukken. Het is en blijft een heel prettig museum.

San Pietro in Vincoli

Forum Romanum

De volgende dag arriveerden Jos en Antonietta en dit keer stonden de meer geijkte dingen op het programma: allereerst het Forum Romanum. Soms zijn die Romeinen best praktisch ingesteld; je kan namelijk bij het Forum Romanum meteen ook een kaartje kopen voor het Colosseum (wil iedereen heen) en de Palatijn (dat is meer voor de fanatiekelingen) en als je slim bent, koop je dat kaartje bij een attractie waar het niet zo druk is (de Palatijn dus). 

Op het Forum Romanum worden nog steeds opgravingen gedaan, dus tussen de triomfbogen, tempels en theaters worden tot op de dag van vandaag nog nieuwe ontdekkingen gedaan (sterker nog, Guidje las net gisteren op nu.nl dat de Tempel van Venus en Roma op het forum na bijna twintig jaar restauratiewerkzaamheden was heropend). Oorspronkelijk was het forum de plaats waar winkeltjes en enkele tempels stonden, maar sinds de tweede eeuw voor Christus werd er op het forum vooral gebouwd ter meerdere eer en glorie van de Romeinen en hun overwinningen elders. Door de plunderingen van barbaren in de nadagen van het Romeinse rijk veranderde wat ooit de caput mundi (hoofdstad van de wereld) was in een campo vaccino (een koeienweide).

Arc van Titus

Sint Pieter Basiliek

Over geijkte dingen gesproken. Het leek Jos, Antonietta en Guidje wel leuk om op zondagmorgen de pauselijke zegen te gaan halen bij Papa Ratzi. Jammer genoeg dacht Benedictus Nr. 16 er anders over; die zat in Spanje om aldaar de Sagrada Familia tot basiliek te benoemen. Blijft over een kerkdienst die op grote schermen op het plein voor de Sint Pieter live werd uitgezonden en een grote mensenmassa die toch wel graag een bezoek wilde brengen aan de grootste kerk ter wereld (want dat is de Sint Pieter officieel nog altijd, al schijnt er in Afrika een iets groter exemplaar te zijn. Officieel mag er geen grotere kerk dan de Sint Pieter zijn, maar voor de Afrikaanse afzetmarkt zal de katholieke kerk graag een uitzondering maken). Persoonlijk heeft Guidje er niet zoveel mee; ja, het is groot, het is gigantisch, maar hij heeft nu eenmaal niet zoveel met joekels van kerken (misschien moet ie de replica in Oudenbosch es uitproberen).

Colosseum

Hetzelfde geldt eigenlijk ook een beetje voor het Colosseum. Het is gigantisch, maar er is verhoudingsgewijs meer te zien op het Forum Romanum of op de Palatijn. Foto’s maken is lastig en Guidje voelt zich wel wat ongemakkelijk als ie verliefde stelletjes lachend ziet poseren voor een foto met op de achtergrond de arena. Dit is toch een plek waar tienduizenden mensen en dieren eeuwenlang op een gruwelijke wijze over de kling zijn gejaagd.

Okee, een beetje fout is het wel. Voor het Colosseum lopen allerlei types verkleed als gladiator rond waar je voor een paar euro mee op de foto kan. Die kleerkasten zullen Guidje worst wezen, maar één gladiatrix was wel erg komisch met haar koperen (of bronzen) bh. Daar wilde Guidje dan nog wel mee op de foto, maar zo gauw hij bij haar in de buurt kwam, begon ze te schreeuwen ‘on your knees!’ ‘Hoho,’ dacht Guidje nog, ‘het is toch een gladiatrix, geen dominatrix?’ Hij speelde het spelletje mee en ook al bleek het verval bij de gladiatrix van dichtbij al aardig te zijn toegeslagen (ze zag er van veraf beter uit), leek ze er wel lol in te hebben, totdat ze haar houten zwaard in Guidje’s kruis probeerde steken. Hij weerde af en na afloop van het hele rollenspel zei ze nog iets dat hij nooit een vrouw haar zwaard tussen z’n benen moet laten steken (nee inderdaad, de volgende keer als ie een gladiatrix met een zwaard tegenkomt, zal ie beter opletten).

Palentijnse Heuvel

Omdat ook nog het Palatijn voor Jos en Antonietta iets teveel cultuur betekende en ze liever een scootertocht gingen houden (en Guidje in combinatie met welk gemotoriseerd verkeer dan ook een gevaar op de weg is), besloot Guidje de oude heuvel waar de paleizen van de Romeinse keizers zich bevonden in z’n eentje te bezoeken.

Capitolijnse musea

Kon ie daarna ook nog mooi een kijkje nemen bij de Capitolijnse musea. Oude beelden (of restanten ervan) op de Palatijn en in de Capitolijnse Musea. Op de onderste foto de wolf die volgens de overlevering de broers Remus en Romulus, stichters van Rome, gezoogd zou hebben. De twee kindjes zijn er omstreeks 1471 onder het beeld bij gezet (cadeautje van paus Sixtus IV),maar het beeld van de wolf zou uit de vijfde eeuw voor Christus stammen.

Olifantje van Bernini

Het olifantje van Bernini is een beroemd beeld, op een pleintje links achter het Pantheon. Officieel heet het olifantje In Pulcino Della Minerva, een verwijzing naar de gotische kerk, de Santa Maria Sopra Minerva, waar het vlak bij staat. Het staat er al sinds 1667 en was een eerbetoon aan paus Alexander VII; olifanten werden gezien als een symbool van wijsheid. Bovendien waren ze monogaam en vooral dat laatste was een eigenschap die de katholieke kerk wel aansprak (al had die joekel van een obelisk op z’n rug nou weer niet gehoeven).

Pantheon

Het Pantheon wordt gezien als hèt gebouw uit de Oudheid dat vandaag de dag nog in de beste staat verkeert. Dat heeft het gebouw te danken aan het feit dat het in 608 als kerk in gebruik werd genomen, zodat nooit iemand het heeft gedurfd het af te breken (zoals bijvoorbeeld met het Colosseum, dat overigens in de negentiende eeuw als kerk werd gewijd, is gebeurd). Wat overigens niet wil zeggen dat het wel degelijk door de jaren heen is beschadigd. Maar wat er nu nog van staat is indrukwekkend; volledig opgebouwd volgens de regels van Vitruvius (zie ook Bramante’s Tempietto) en naar verluidt ontworpen door keizer Hadrianus spreekt het nog altijd tot de verbeelding. Al was het maar vanwege de oculus van negen meter doorsnee, die de link tussen de tempel en de hemel symboliseerde (maar op een regenachtige dag als vandaag is de vloer recht onder de oculus netjes afgezet).

Zwermen vogels

Tegen het einde van de middag is het droog geworden. Als het gaat schemeren, staat Guidje op de linkeroever van de Tiber. Aan de andere kant ziet hij zwermen vogels naar een slaapplek voor de nacht zoeken. Dat doen ze met veel lawaai en de vliegbewegingen zorgen voor een prachtig schouwspel.

Via Condotti

Wie vanuit het Piazzi di Spagni de Via Condotti inloopt, komt meteen de meest poepsjieke winkels van Rome tegen: Gucci, Prada, Louis Vuitton, Dolce & Gabbana, Rolex. Al het poenerige volk met geld teveel kan er terecht, voor de rest vraagt Guidje zich oprecht af of al die flagship stores nu zoveel omzet draaien dat ze zich de dure locatie ook daadwerkelijk kunnen veroorloven, maar het gaat erom dat je er als sjiek merk bij zit. Wie de straat een stuk uitloopt, komt op de haaks daarop staande (en veel langere) Via Del Corso terecht en daar zitten nog veel meer flagship stores, maar dan de iets minder decadente (en veel leukere): Nike, Adidas, Puma, Pepe Jeans en er zit een euh… Disney Store (en G-Star, Carhartt en The North Face zitten daar weer vlakbij in de buurt). En er zit een filiaal van de Italiaanse keten Energie en die bleken een geweldig uitgebreide verzameling stoere All Stars te hebben (en bovendien heel veel leuke T-shirts, kortom, voor Guidje was het een soort winkelmekka).

All Stars

Mooi, dan kon hij z’n voornemen om op vakantie dan ook maar meteen nieuwe sneakers voor het winterseizoen aan te schaffen in praktijk brengen. En dat is gelukt, dus nu is Guidje als een klein kind zo blij met z’n nieuwe All Stars. Toen hij een half uurtje na de aanschaf op het Piazza di Spagna kwam, werd hij door Jos fijntjes op een joekel van een reclame gewezen van Converse, compleet in Wag The Dog/Old Brown Shoe-stijl en dan ook nog met Guidje’s favoriete stars ’n stripes motiefje. Vet. Een dag later zag Guidje helemaal aan het begin (of einde) van de Via Del Corso een nog veel grotere reclame hangen, maar toen was het al donker, dus een foto heeft ie er niet van kunnen maken. Slimme jongens bij Converse; als je de Italiaanse markt verovert, heb je binnen de kortste keren ook de rest van Europa bij de kladden. En dat alleen al vanwege de reputatie van Italianen als hip volk.

Oja, de iPod is volledig overleden. Na amper twee jaar. Een octopus gaat langer mee.