Reislocaties – Terschelling – Bunkerroute

Bunkerroute – Terschelling

De bunkerroute op Terschelling bestaat uit de voormalige Duitse radarstelling Tiger. Dit is een van de weinige stellingen in Nederland die nog bijna compleet aanwezig is. Het complex van zeven hectare bestaat uit ongeveer 100 bunkers, waarin tijdens de Tweede Wereldoorlog ruim 200 Duitse soldaten woonden en werkten. 

Het gehele bunkercomplex lag jarenlang verborgen onder het zand. Een grote groep vrijwilligers is sinds 2012 bezig om een deel van de bunkers op de stelling weer bloot te leggen en in te richten.

Commandobunker Bertha G52 type L487

In het midden van het bunkercomplex ligt de commandobunker Bertha. Deze centrale bomvrije bunker is de grootste bunker op Terschelling, ze bestaat uit 2 verdiepingen en is 20 meter bij 20 meter groot. Voor de bunker is 3.000 kubieke meter beton gebruikt. In de Commandobunker waren diverse functies ondergebracht zoals bevelvoering, gegevensverwerking en radiocommunicatie. In de twintig grotere en kleinere ruimtes waren manschappenverblijven, luchtverversinginstallaties, transformatorruimte en een telefooncentrale. Voor noodstroomvoorziening beschikte de bunker over een eigen aggregaat. 

Freya Radar Fu-MG-39G

Dit is de betonnen fundering van een Freya Radar Fu-MG-39G. De radar stak ongeveer 15 meter boven de omgeving uit en werd omringd door een 2 meter hoge beschermingsmuur. De radar werd in 1941 in dienst gesteld. Ze kon 360 graden ronddraaien en vliegtuigen met een afstand van ongeveer 120 km afstand spotten. De gegevens van de Freya radar werden verwerkt in de commandobunker Bertha.

Bunker 48

Een stukje verder zie je bunker 48 liggen. Dit is ook een best complex.

Mijnen, bommen en granaten

Vanuit bunker 48 loop je een stukje door het bos, waarna je uitkomt bij een plaats waar allerlei bommen en mijnen liggen.

Reddingsboei Udet Boje

Tegenover de bommen en mijnen ligt de reddingsboei Udet Boje. In 1940 ontwikkelde de Duitsers deze soort reddingsboei voor in zee gestorte Duitse piloten. Zo werden er honderden verankerd in het Engelse kanaal. Na een vliegtuigcrash konden de piloten dan naar een boei zwemmen waar ze via een deur in het torentje naar de onderliggende ruimte konden. In deze 3 bij 3 meter kleine ruimte konden de piloten dan bedden, droge kleding, noodproviand, verbandmiddelen, sigaretten, gezelschapsspellen en een fles brandewijn vinden. Er was ook zendapparatuur in de boei aanwezig, zodat de piloten de Duitse legerleiding konden waarschuwen. Het was leuk bedoeld allemaal, maar draaide uit op een fiasco. De boeien lieten los en spoelden aan op de kust. Deze boei spoelde in 1941 aan bij paal 24 op Terschelling.

Luchtafweergeschutbunker G23

De luchtweergeschutbunker staat ook bekend onder de naam Sleutelbunker type L410A. Deze bunker is gemaakt van 2 meter dik gewapend beton en bovenop stond een geschutbedding. De bunker was in die tijd bemand met een commandant, 6 officieren en 9 manschappen. In het munitiedepot werden diverse soorten munitiekisten opgeslagen. Op dit moment is deze bunker ingericht als museumbunker, het verblijf van de commandant is weer ingericht. 

Bunker G21

Bunker G21 geeft ons een mooi doorkijkje door de gangen.

Sokkel Würzburg Riese Radar

Dit is de betonnen sokkel van de Würzburg Riese radar. Hiervan stonden er twee op de radarstelling Tiger. Dit was een volgradar die 360 graden kon draaien en waarmee de hoogte en afstand tot een vijandelijk of eigen vliegtuig kon worden vastgesteld. Deze radar was van het type FuMo 214 en had een bereik van ongeveer 60 kilometer.

Bunker G35

In Bunker G35 wordt normaal gesproken een tentoonstelling gegeven over de Terschellinger Dwangarbeiders tijdens de oorlog. We konden er nu helaas niet in vanwege Covid-19.

Manschappenbunker G29

Bunker G29 was een manschappenbunker met een betonnen nachtverblijf met nooduitgang en bakstenen dagverblijf met ramen. In zulke bunkers konden ook andere functies ondergebracht worden, zoals munitieopslag, wapenkamer, kantoorruimte, verbandplaats en werkplaats voor verbindingsapparatuur.

Bunker G59 & Mijnenveld

Hierna komen we langzaam aan weer terug richting de start van de tour. Rechts zien we nog een grote bunker liggen en links zien we nog een voormalig mijnenveld.

Landingsgestel Vickers Wellington

Op 9 mei 1941 werd een Vickers Wellington toestel boven Nederland neergeschoten door een Duitse Messerschmitt Me 110.  Het toestel stortte neer in het IJsselmeer, vlakbij Lemmer. Het vliegtuig vervoerde echter een lading bommen, waardoor het toestel op een unieke manier geborgen moest worden. Er werd een damwand om het vliegtuig heen geslagen en het water werd hieruit gepompt, zodat men het vliegtuig en de bommen konden bergen. Ook de twee vermiste piloten werden teruggevonden. Meerdere musea kregen wrakstukken en het grootste brokstuk (het linkerdeel van het landingsgestel) ging naar Terschelling waar het net voor de kantinebunker G28 is geplaatst.

Bristol Hercules Motor

Naast het landingsgestel staat een Bristol Hercules Motor. Deze is waarschijnlijk afkomstig van een Britse Wellington bommenwerper die in de nacht van 7 op 8 november 1941 werd neergeschoten door een Duitse nachtjager Me-110. Het neergeschoten vliegtuig stortte neer in de Noordzee, vlakbij Bergen. De 6 bemanningsleden zijn nooit terug gevonden, maar deze motor wel. De motor werd op 12 mei 2016 opgevist door twee vissers op een viskotter. De vissers hebben de motor geschonken aan de bunkerroute.

Informatie Bunkerroute

Dit was de bunkerroute. Helaas voor ons waren we er tijdens de lockdown vanwege Covid-19. Hierdoor konden we niet in de bunkers kijken, maar we zullen vast nog wel eens terug komen hiervoor. De entree is € 7,50 (2021 vanaf 6 jaar). Hier krijg je meerdere tentoonstellingen, ingerichte bunkers en beschrijvingen van de bunkers voor. Als je meer informatie wilt over de bunkerroute, kijk dan even bij ze op hun website. Als je op Terschelling bent, dan is dit complex zeker een bezoekje waard. Het is erg indrukwekkend als je tussen deze restanten van de Tweede Wereldoorlog loopt.