Selecteer een pagina

Sachsenhausen is onderdeel geweest van een vakantie van Edwin en Patricia in 2020 naar Berlijn, Duitsland.

Sachsenhausen – Duitsland

Sachsenhausen was tijdens de Tweede Wereldoorlog een concentratiekamp in Duitsland. Het kamp lag 35 kilometer van Berlijn en werd in 1936 ter gelegenheid van de Olympische Spelen gebouwd door gevangenen. Het kamp lag in de stad Oranienburg.

In Sachsenhausen zaten van 1939 tot 1945 ongeveer 200.000 mensen gevangen. Volgens de ‘officiële’ cijfers kwamen er ongeveer 30.000 tot 50.000 mensen om. Dit zijn 22 doden per dag! Onder de gevangenen waren politieke tegenstanders van Adolf Hitler, krijgsgevangenen, zogenaamde asocialen, Roma, Sinti, Joden, homoseksuelen en Jehova’s getuigen. De doodsoorzaak varieerde van uithongering tot ziekte, uitputting, marteling en executie.

Buiten

Bij aankomst bij dit concentratiekamp beginnen de indrukken meteen al. Maquettes geven de veranderingen in het complex aan.

Sachsenhausen - Entree

SS-Troepen Kampement

Na de entree lopen we langzaam naar het gevangenenkamp toe. Rechts buiten de poorten zien we de Kampementen voor de SS-Troepen.

Sachsenhausen - SS-Troepen Kampement

Commandantenhuis

Binnen de muren zie je meteen links het commandantenhuis liggen. We konden hier helaas niet naar binnen in verband met Covid-19. Dan de commandantenpost maar van buiten op de foto zetten.

Sachsenhausen - Commandantenhuis

Gedenktekens

Naast het commandantenhuis zie je een buitengebied met gras en bomen waar allerlei gedenktekens tussen staan. Hier heb ik toch echt wel even meerdere malen flink moeten slikken. Wat is dit toch indrukwekkend…. Al die mensen die zijn overleden in dit concentratiekamp. Zoiets grijpt je wel ontzettend aan.

Sachsenhausen - Gedenktekens

Nieuw Museum

Tegenover de gedenkplaats ligt het Nieuwe Museum. Ook deze was gesloten in verband met Covid-19, maar ik zag wel wat dingen door de ramen heen. Sommigen heb ik door het glas heen op de gevoelige plaat vast kunnen leggen.

Sachsenhausen - Nieuw Museum

Ingang gevangenenkamp

Dit is ook wel een enorm indrukwekkend gedeelte van het concentratiekamp. De entree met de befaamde tekst ‘Arbeid Macht Frei’. Het concentratiekamp in Sachsenhausen was de grondlegger van deze tekst. In het gebouw boven de poort zaten bewakers. Vanuit het groene balkon wat je ziet, werd er op gevangenen geschoten als ze wilden ontsnappen. 

Sachsenhausen - Ingang Gevangenenkamp

Neutrale Zone

De neutrale zone was een zone waar de gevangenen zich niet mochten begeven. Dit werd door de Nazi’s gezien als ontsnappingspoging. Het bordje zegt het al…. Als je je als gevangene in deze zone begaf, dan mocht er op je geschoten worden. Er werden zelfs bonussen met vakanties uitgereikt als je een gevangene in deze zone wist neer te schieten. Op het prikkeldraad stond 300 volt elektriciteit. De gevangenen die de terror niet meer aan konden, liepen soms daarom ook wel ‘gewoon’ het prikkeldraad in.

Sachsenhausen - Neutrale Zone Prikkeldraad

Barak 39

Het concentratiekamp was gevuld met barakken waar de gevangenen sliepen. Door de jaren heen zijn veel van deze barakken helaas verloren gegaan. Op die plaatsen zijn grintplaatsen aangebracht. Waar nu grint ligt, lagen vroeger dus de barakken. De barakken 38 en 39 zijn wel bewaard gebleven, ondanks dat een brand (aangestoken door extremisten) deze bijna heeft verwoest. In barak 39 zijn een aantal informatieborden geplaatst. Hier kunnen we helaas ook niet in, dus hier maak ik ook wat foto’s door het raam heen.

Sachsenhausen - Barak 39

Barak 38

Barak 38 is nog indrukwekkender. We moeten even een half uurtje geduld hebben, omdat er niet teveel mensen tegelijkertijd naar binnen mogen, maar dan heb je ook wat. In deze barak kunnen we zien hoe de gevangenen vroeger leefden. Hutje mutje op elkaar in stapelbedden met weinig ruimte. De bezemkast is ook indrukwekkend. Hier werden gevangenen ook wel in opgesloten.

Sachsenhausen - Barak 38

Museum

In barak 38 zit ook een museum met krantenartikelen en administratiestukken van vroeger. Je ziet hier bijvoorbeeld telkaarten om de gevangenen te tellen. De foto’s van massagraven zijn ook erg indrukwekkend. Ze hadden ons verzocht om niet te lang binnen te blijven, omdat er meer mensen naar binnen wilden, maar dit was lastig. Zulke foto’s grijpen je wel aan.

Sachsenhausen - Barak 38 + Museum

De gevangenis

Een gevangenis in een gevangenis. Dat is wat dit eigenlijk was. Gevangenen die te belangrijk waren of die niet luisterden, werden hier in de gevangenis gezet. Vaak werden de ramen dichtgetimmerd, zodat er geen licht naar binnen kwam. De meesten kwamen hier niet levend uit. De cellen waren ook erg klein, zoals je kan zien op de foto’s. Een gevangene paste er maar net liggend (op het harde beton) in.

Sachsenhausen - Gevangenis

Fotomuur

Hierna lopen we naar de fotomuur toe. Hier kan je veel foto’s zien en informatie lezen wat er vroeger allemaal gebeurde. Dit grijpt je ook ontzettend aan. Je ziet foto’s van gaskamers en uitgemergelde gevangenen. Indrukwekkend…..

Sachsenhausen - Fotomuur

Fusilleringsgreppel

En dan gaan we richting het meest indrukwekkende gedeelte van het concentratiekamp. We komen als eerste aan bij de fusilleringsgreppel. Hier werden de gevangenen omgebracht met een nekschot of ze werden opgehangen. Hier zijn maar liefs 18.000 Russische krijgsgevangenen doodgeschoten. Op hen werd de in Sachsenhausen ontwikkelde nekschotmachine uitgeprobeerd, die later in Station Z kwam te staan.

Sachsenhausen - Fusileringsgreppel

Grafveld

Na de Tweede Wereldoorlog werd bekend dat zich hier in het grafveld, maar ook in de asfaltweg naar de fusilleringsgreppel, as bevond van verbrande gevangenen. Hoe luguber kan je zijn…..

Sachsenhausen - Grafveld

Station Z

Station Z, de laatste letter van het alfabet, betekende het eindstation. Dit heeft wel het meeste indruk op me gemaakt. Hier vind je de fundering van de toenmalige gaskamers. Hier vind je ook de ovens waarmee in die tijd alle lijken werden verbrand. Van te voren werden de gevangenen gecheckt op gouden tanden en gestickerd voor de gaskamer. Deze gaskamers werden ook als reguliere douches gebruikt, dus de gevangenen wisten echt van niets.

Sachsenhausen - Station Z
Sachsenhausen - Station Z
Sachsenhausen - Station Z

Isoleringskamp

Belangrijke gevangenen werden in het isoleringskamp gezet. Omdat het reguliere kamp te klein werd, werd er net buiten de muren een apart gedeelte voor ingericht. Hier zie je namen van gevangenen in de muren gekerft. 

Sachsenhausen - Isoleringskamp

Massagraven

Vlakbij het isoleringskamp zie je de massagraven en de gedenkplaats. Deze was ook gesloten toen wij het concentratiekamp bezochten. Over het hek heen konden we nog wel een foto maken.

Sachsenhausen - Massagraven - Gedenkplaatsen

Gedenkteken

Na Station Z gaan we verslagen terug het kamp in. In het midden van het concentratiekamp staat een gedenkteken.

Sachsenhausen - Gedenkteken

Barakken

Zoals ik aan het begin van deze pagina al zei, waren de plaatsen van de barakken aangegeven met grintbakken. Niet te bevatten hoeveel barakken er vroeger hebben gestaan, vol met gevangenen. 20.000 gevangenen is natuurlijk nogal wat. Wat hebben die mensen op en in elkaar gezeten zeg….

Sachsenhausen - Barakken

Wasserij en Evenementenhal

In het midden van het kamp ligt de wasserij en de evenementenhal. Hier zaten ook vaak de commandanten toe te kijken hoe de gevangenen werkten. Of hoe ze aan het lopen waren, 24 lang om de schoenen voor de Nazi’s in te lopen. Vaak moesten gevangenen ook gewoon stil staan op het plein, in de vrieskou. 24 uur stil staan gaat je niet in de koude kleren zitten, helemaal niet als het vriest. De gevangenen vielen daardoor vanzelf om. 

Sachsenhausen - Gevangenenkamp Wasserij Evenementenhal

De Galg

Soms werden gevangenen ook publiekelijk opgehangen om als voorbeeld te dienen voor de rest van de groep. In dat geval werden ze op het ‘plein’ opgehangen waar iedereen bij was.

Sachsenhausen - De Galg

De Ziekenboeg

Het laatste gedeelte waar we langs lopen is de ziekenboeg. Dit is ook een heavy gedeelte, want we horen op de audioguide dat ze hier vroeger ook medische experimenten uitvoerden op kinderen. Jongetjes van 12 werden al huilend ingespoten met de meest vreselijke virussen (zoals Hepatitis B)  om te kijken hoe hun lever reageerden op bepaalde medicijnen. De gevangenen werden ook ingezet om als chirurg te spelen voor hun eigen medegevangenen.

Sachsenhausen - De Ziekenboeg

Dit was het concentratiekamp Sachsenhause. Een bezoek dat je zeker nooit zal vergeten, erg  indrukwekkend. Vooral de verhalen van de mensen die dit kamp hebben meegemaakt maken diepe indruk. Het bezoek aan het concentratiekamp is gratis, maar als je het ‘echt’ wil meemaken dan zou ik de audioguide wel aanraden. Deze audioguide kost € 3.