Hunebedcentrum – Borger – Nederland
Het Hunebedcentrum in Borger is een archeologisch museum dat vlakbij het grootste hunebed van Nederland ligt. Het museum heeft een museumwinkel, museumcafé, kenniscentrum, keientuin en Oertijdpark. In dat Oertijdpark zie je reconstructies van boerderijen vanuit de verschillende oertijden. Het museum begon in 1982 in het Armenwerkhuis aan de Bronnegerstraat in Borger.
Mammoetpad
Bij de parkeerplaats van het Hunebedcentrum zien we 2 levensgrote mammoeten staan langs een pad. Het blijkt het Mammoetpad te zijn. Ooit hebben in Drenthe mammoeten rondgelopen. Het Mammoetpad is een speciaal fiets-/wandelpad van de Buinerbrug tot aan het Hunebedcentrum. Dit pad is ruim 800 meter lang en vormt een alternatieve route vanaf de parkeerplaats aan de Buinerstraat naar het Hunebedcentrum. Langs het Mammoetpad vind je informatiezuilen en levensgrote mammoeten.
Informatiebord Wandelnetwerk Drenthe
Vlakbij de parkeerplaats zien we het Informatiebord van het Wandelnetwerk Drenthe. Je kunt namelijk hier ook ontzettend mooi wandelen in de natuur. Er zijn meerdere routes uitgestippeld, die je terug kunt vinden op dit informatiebord.
Welkomstborden
We lopen richting het Hunebedcentrum, waar we onderweg meerdere welkomstborden en vlaggen zien.
Bordes Keientuin
Dan zien we een bordes staan links. Dit bordes met informatiebord kijkt uit over de keientuin. Dit is de grootste keientuin van Nederland. Hier liggen vele duizenden Drentse zwerfkeien. Ze hebben allemaal een reis naar Drenthe doorgemaakt tijdens de voorlaatste ijstijd, zo’n 150.000 jaar geleden. Je ziet hier een grote variatie aan verschillende gesteentetypen. De oudste kei die wij hier hebben aangetroffen, was 1.900 miljoen jaar oud. Wauw!
Bij de stenen staan bordjes van het soort steen en de leeftijd van die steen. Hierdoor krijg je een idee van de afstanden die de keien hebben afgelegd in de ijstijd en hoe oud ze zijn. Je ziet namen van de stenen, zoals helleflint, rapakivi, uppsala graniet, gneis en dergelijke. Het lijken fantasienamen maar zijn dat niet. Het zijn officiële namen die door wetenschappers zijn bepaald. De stenen die je in de Keientuin ziet, zijn verzameld door Jannes van Echten. Jannes heeft 2 jaar lang door Drenthe gereisd en heeft alle stenen bij elkaar gezocht.
Het pand
In 2005 is het huidige pand opgeleverd. Dit pand is ontworpen door de architect Aldo van Eyck. Hij overleed echter in 1999. Zijn weduwe Hannie van Eyck-van Roojen heeft samen met architect Abel Blom het oorspronkelijke ontwerp gerealiseerd.
Alle Hunebedden van Nederland
Eenmaal binnen in het museum, zien we een groot bord met daarop foto’s van alle hunebedden van Nederland. Wij hebben daar al 3 van gezien, voordat we bij dit museum kwamen. Zie hiervoor onze pagina ‘Hunebedden‘.
Film
In het Hunebedcentrum begin je met een film over archeologie en vondsten in Drenthe. Dat is een leuk begin van de tour in het museum.
Museum
In het museum zie je een expositie over de hunebedbouwers of zoals archeologen het zeggen, de trechterbekercultuur. Je ziet hier hoe onze voorouders woonden in hun huizen en werkten op het land, welke rituelen ze uitvoerden en waarom en hoe ze de hunebedden bouwden. Via films, vitrines met trechterbekers, diorama’s, en interactieve spellen kun je onze voorouders begrijpen. Erg indrukwekkend en zeer leerzaam!
Hunebed
In het midden van het museum vind je een hunebed. Zo zagen de hunebedden er vroeger uit. Erg interessant!
Verplaatsen stenen
Vlakbij het hunebed in het museum vind je een voorbeeld van hoe ze vroeger die grote keien verplaatsten om zo te hunebedden te kunnen bouwen.
Offers Hogere Machten
Je kunt hier een mooie blik naar buiten werpen, waar we zien hoe ze vroeger offers brachten aan de hogere machten.
Van Steentijd tot IJzertijd
In dit gedeelte van het museum zie je de vondsten die ze hebben gevonden en die variëren van de Steentijd tot de IJzertijd.
Locaties Hunebedden Nederland
We hebben in Nederland welgeteld 54 hunebedden. Op dit scherm kun je zien welke hunebedden dat zijn, hoe ze eruit zien en waar je ze kunt vinden.
Vondsten Hunebed D26
Er zijn veel opgravingen geweest bij hunebed D26. Hier hebben ze veel vondsten gehad, die je terugziet in de vitrines van het Hunebedcentrum.
Stenen, Keien en speerpunten
Er zijn veel vondsten geweest nabij de hunebedden in Drenthe. Dit zijn dingen die zijn gevonden.
Vazen maken
We krijgen een demonstratie over hoe de vazen vroeger werden gemaakt. Ook dat was erg interessant!
Hoe Bouw je?
In het museum kun je uitleg krijgen over hoe je bijvoorbeeld een hunebed of een boerderij uit die tijd bouwt.
Skeletten
In het Hunebedcentrum vind je ook meerdere skeletten van dieren van vroeger. Vooral die van de beer maakte veel indruk op ons!
Gronings Drieluik
We zijn inmiddels buiten het museum beland, waar we het Gronings Drieluik zien. Dit zijn 3 bijzondere keien, die tevoorschijn zijn gekomen vanuit 3 bouwplaatsen in de stad Groningen. Een grote ronde Pagmatiet zag het daglicht aan de buitenrand van het Noorderplantsoen, een staande nebuliet kwam uit het Damsterdiep en een migmatiet was 1 van de vondsten uit het Groninger Forum.
Gletsjerbodem Stenen
De Gletsjerbodem Stenen komen uit Rönne (de grote, grijze steen) en uit Zweden.
Geopark Hondsrug
In het Kenniscentrum op het terrein van het Hunebedcentrum is de expositie Hondsrug UNESCO Geopark gevestigd. In deze expositie wordt uitgelegd wat een Geopark is en waarom het Hondsruggebied een UNESCO status heeft gekregen. Het laat zien dat het gebied behoort tot een wereldwijd netwerk van unieke gebieden waar de ontstaansgeschiedenis gekoppeld wordt aan de mensen die er hebben gewoond en nog altijd wonen. In de expositie zie je hoe het Hondsruggebied is gevormd door ijstijden en hoe allerlei verschillende volkeren in dit gebied zijn gaan wonen, van neanderthalers tot rendierjagers en van hunebedbouwers tot ijzertijdboeren.
Granietzaal
In de Granietzaal, zie je meerder keien en granieten die verzameld zijn.
Het indrukwekkende van de Granietzaal is de projectie op het grote scherm. Je kunt hier terug naar meerdere jaartallen, om te zien wat er rond die tijd speelde. Het grote scherm geeft een indrukwekkende weergave van die tijd.
Botten dieren uit Oertijd
Bij de Expo van de Hondsrug van UNESCO vind je ook meerdere botten van dieren uit de Oertijd, die gevonden zijn op de Hondsrug.
Forensisch Laboratorium
Dan komen we het Forensisch Laboratorium tegen, waar we spelenderwijs kunnen ontdekken hoe bepaalde diertjes eruit zien in de microscoop.
Expo Hondsrug UNESCO
Dan komen we uit in de grote zaal van de Expo Hondsrug UNESCO.
Tijdlijn
In de grote zaal zie je allerlei informatieborden waarmee je helemaal terug in de tijd kunt gaan. Per tijdperk vind je informatie over het landschap, maar ook over de mensen en dieren.
Grondlagen & mammoets
De informatie in deze zaal is echt erg interessant! Je leert van alles over de mammoeten en sabeltijgers, maar ook over de grondlagen en wat deze ons vertellen over de verschillende tijden.
Barnsteen
In de grote zaal vertellen ze ook van alles over barnsteen.
D27, het grootste hunebed van Nederland
Eenmaal buiten gaan we naar het grootste hunebed van Nederland, de D27. Dit hunebed ligt vlakbij het Hunebedcentrum. Hunebed D27 is een 22,6 meter lang steengraf en de grootte van de stenen is indrukwekkend. De grootste steen weegt namelijk meer dan 20 ton en is hiermee de zwaarste hunebedsteen die nog bestaat. En dan te bedenken dat deze zo’n 150.000 jaar geleden met een ijstijd hierheen is geschoven, helemaal vanuit Zuid-Finland. Hunebed D27 heeft 26 draagstenen en is ongeveer 5.000 jaar geleden gebouwd door de boeren van de Trechterbekercultuur.
D27 ligt overigens op openbaar terrein en is gratis te bezoeken. Je hoeft hiervoor dus geen entreebewijs van het Hunebedcentrum te kopen.
Oertijdpark
Dan gaan we naar het Oertijdpark. In het Oertijdpark wandel je door de geschiedenis heen. Je komt hier heel dicht bij het leven van onze voorouders. Je kunt zien hoe de mensen leefden in hun huizen en boerderijen en je maakt letterlijk een reis door de tijd. De reis begint met een neanderthaler kamp, waarna je via een rendierjagershut, een hut uit de middensteentijd, grafheuvels en veenwegen, langs een opgraving van een hunebed richting het prehistorische dorp gaat. In dit dorpje staan 3 huizen uit verschillende periodes. Hieronder zie je 2 plattegronden van het Oertijdpark.
IJstijden in Drenthe
De reis in het Oertijdpark begint bij de IJstijden in Drenthe. Hier leer je nog wat meer over de grote keien die deze kant op zijn gekomen in die tijd.
Blote Voeten Pad
Dan komen we aan bij het Blote Voeten Pad. Ik had al wel eens eerder van zoiets gehoord, maar had het nog nooit in het echt gezien. Het vroor op de dag dat wij er waren, dus ik waagde me er nu maar niet aan. Als het niet gevroren had, dan had ik me als een bikkel over het pad heen gewaagd.
Hut Neanderthalers
De 1e hut die we tegenkomen, is de hut van de Neanderthalers. De Neanderthalers waren de 1e mensen die in Noord-Nederland rondliepen, zo’n 120.000 jaar geleden. Zo’n 40.000 jaar geleden zijn de Neanderthalers uitgestorven.
Hut Rendierjagers
Een stukje verder zien we de hut van de Rendierjagers. De rendierjagers zijn zo’n 12.000 jaar geleden naar Drenthe gekomen. Rendierjagers leefden in kegelvormige tenten van berkenstammetjes en aan elkaar genaaide rendierhuiden. Onderaan waren de tenten verzwaard met zwerfstenen.
Hut Middensteentijd
Weer een stukje verder zien we een hut uit het Middensteentijd. In deze periode kwam er steeds meer eten. De jager-verzamelaars bewogen zich van hut naar hut en verplaatsten zich met kano’s over het water. Deze hut is een reconstructie van een hut die gevonden is in Kampen. Het is een wat zwaardere hut, dus de jagers hebben hier waarschijnlijk wat langer gewoond.
Oerbos – Minibos
Dan zien we het oerbos, een minibos. Dit stamt niet echt uit de oertijd, maar is geplant om te kunnen genieten van een klein bos. Op dit moment is het een beetje kaal, maar het is dan ook winter.
Natuur als voedselbron
Tijdens de prehistorie moesten de mensen leven van de natuur. In die tijd leefden ze voornamelijk van visserij en jacht. Hiervoor gebruikten ze speren en pijl en bogen.
Hoe Ver Spring Jij?
Dan zien we een zandbaan waar je kunt zien hoe ver verschillende dieren kunnen springen. Dit is leuk voor de kinderen.
Muziek met Stenen
Op een heuveltje en tijdens de klim omhoog, komen we allerlei grote stenen tegen met kleinere stenen daar weer op. Dit zijn lithofonen. In de prehistorie zijn zulke lithofonen al gemaakt door de mens met het doel om muziek te kunnen maken.
Het Rijk der Doden Hunebed
Dan komen we langs het ‘Rijk der doden hunebed’. Hunebedden werden vroeger dus als grafmonumenten gebruikt. De doden werden eronder begraven en het was een plaats waar rituelen plaats konden vinden. Het was tevens een plaats waar de hunebedbouwers naar terug konden gaan om hun doden te eren.
Grafheuvels Prehistorie
Dan lopen we langs meerdere Grafheuvels uit de Prehistorie. Na de tijd van de hunebedbouwers ontstond er een nieuw fenomeen, namelijk de grafheuvel. De overledenen werden begraven in een kuil of kist of werden gecremeerd en bijgezet in een urn. De grafheuvels stammen uit de tijden van de enkelgrafcultuur, de bronstijd en de ijzertijd. Er zijn ook meerdere soorten. Soms hadden de grafheuvels greppels of paalkransen, soms ook een dodenhuisje. Deze grafheuvels hebben een palenkransje.
Grafheuvel Dodenhuisje
En hieronder op deze foto zie je een grafheuvel met een Dodenhuisje.
Natte Veengebied
In het Veen van Barger-Oosterveld is een bronstijdtempeltje gevonden. Dat zag eruit zoals het tempeltje dat je hieronder op de foto kunt zien. Vroeger offerden ze waarschijnlijk in het midden van het tempeltje. In Nederland is een 16-jarig meisje (Meisje van Yde) gedood en geofferd in het veen. Uit de tijd van de hunebedbouwers is er in Zweden een jonge vrouw geofferd aan de goden die ook bijgezet is in het veen.
Terug in Tijd – Experimentenveld
De prehistorie is een tijd vol geheimen, doordat er nog geen geschreven bronnen zijn uit die tijd. Archeologen testen theorieën over het verleden door praktische experimenten. Zo kunnen ze achterhalen hoe een voorwerp bijvoorbeeld gemaakt is, maar ook hoe het waarschijnlijk gebruikt is. Op dit veld voeren ze af en toe experimenten uit.
Grafheuvels Enkelgrafcultuur
In dit gedeelte van het Oertijdpark zien we weer meerdere grafheuvels. Deze stammen uit de enkelgrafcultuur.
Archeologisch Onderzoek
De afgelopen eeuw is er veel archeologisch onderzoek geweest, waardoor we heel veel leren van de gebruiken van vroeger. En zo ook over de gebruiken met de grafheuvels.
Boerderij Steentijd
Dan komen we de 1e boerderij tegen, de boerderij uit de Steentijd. De Steentijd was zo’n 5.000 jaar geleden, in de tijd van de hunebedbouwers. De hunebedbouwers bleven op 1 plek wonen. Deze boerderij is gebouwd met hout en de muren zijn gemaakt van leem en wilgentenen. Waarschijnlijk stonden er niet meer dan 2 of 3 boerderijen bij elkaar in het dorp.
Erf van boerderij uit Steentijdperk
De mensen begonnen in het Steentijdperk voor het eerst met akkerbouw. Met een eergetouw (een soort ploeg) kon men kleine gleufjes maken in de grond. De vroegst verbouwde gewassen waren emmertarwe, eenkoorn, gerst en vlas. Het graan werd gegeten en vezels van planten gebruikten ze om textiel van te maken.
Boerderij Bronstijd
In de bronstijd kwamen er meer mensen en meer nederzettingen. Men bouwde zogenaamde woonstalhuizen, die zowel voor de mensen als voor de dieren waren. In die tijd zag je de stalboxen in de woningen. Je zag toen ook nieuwe spullen, zoals weefgetouwen waar textiel op geweven kon worden met wol.
Erf van Boerderij uit Bronstijd
In de Bronstijd werden akkerbouw en veeteelt steeds belangrijker. Met het eergetouw konden ze het land omploegen. In die tijd groeide er voornamelijk gierst, emmertarwe, eenkoorn, gerst en vlas. Pluimgierst, huttentut en spelt was opkomende. De geoogste granen werden bewaard in de spiekers (kleine opslaghuisjes op palen). Doordat deze huisjes op palen stonden, konden het vocht en ongedierte niet bij het graan komen.
Boerderij IJzertijd
In de IJzertijd zag je dat de huizen kleiner werden dan ze tijdens de Bronstijd waren. Er kwam meer specialisering en ruilhandel. Men smolt voor het eerst ijzer dat uit moerasijzererts werd onttrokken. Bij deze boerderijen stak het riet op het dak meer over, zodat de muren van leem beter beschermd waren tegen regen.
Erf van Boerderij IJzertijd
In de IJzertijd vonden meerdere werkzaamheden plaats. Ze gebruikten raatakkers met een schaakbordpatroon van 30 x 30 meter. Om de akkers heen zag je wallen van onkruid en organisch afval. Naast de al bestaande graansoorten kwam er nu ook rogge bij. Ook in die tijd werden de granen bewaard in spiekers.
Opgravingen bij Hunebedden
Het D26 hunebed op het Drouwenerveld is het laatst opgegraven hunebed. Hier zijn in 1968 veel scherven van aardewerk, vuurstenen, gereedschappen, pijlpunten en barnstenen kralen aangetroffen. Deze vondsten zie je in het museum van het Hunebedcentrum. We krijgen ook steeds meer antwoorden op vragen die we hebben. Archeologen denken dat de hunebedden naast een graf ook een plek van samenkomst was en waar voorouders werden vereerd.
Zwerfstenen in Drentse Bodem
Er zijn ontzettend veel stenen gevonden in de Drentse bodem. Deze stenen komen allemaal vanuit Scandinavië. Nog steeds komen er veel stenen omhoog in het Drentse landschap. De boeren hebben daar een hekel aan. De berg keien die je hier ziet, is afkomstig van 1 grote aardappelakker in de buurt van Borger.
Trechterbekercafé
Na het Oertijdpark gaan we de warmte weer even in bij het Trechterbekercafé. Dit ziet er erg mooi uit. Het restaurant is gemeubileerd met stoelen en tafels die ontworpen zijn door Alvar Aalto.
Informatie Hunebedcentrum (2025)
Openingstijden
In het weekend is het Hunebedcentrum open van 11.00 tot 17.00 uur. Doordeweeks is dit van 10.00 tot 17.00 uur. In de periode van november tot en met februari is het Hunebedcentrum echter (op schoolvakanties na) niet open op de maandagen, dinsdagen en woensdagen.
Entreetickets
Een volwassene betaald € 14,50 entree, een kind van 4 t/m 11 jaar betaalt € 7,50 en een kind van 0 t/m 3 jaar mag gratis naar binnen. Daarnaast zijn er nog wat kortingen voor groepen, maar ook met kaarten, zoals de kaart van de Vriendenloterij.
Website
Het Hunebedcentrum heeft een erg mooie website, waar je ook veel informatie af kunt halen. Vergeet hier ook zeker niet te kijken naar alle leuke activiteiten die ze organiseren om de beleving nog leuker te maken! Als je recentere informatie wilt, of zeker wilt weten of het Hunebedcentrum wel open is, kijk dan ook even op hun website.
Recente reacties