Blog Denemarken – Kopenhagen

‘Kopenhagen & Malmö’

16 t/m 20 juli 2018

Kopenhagen Bike Town

16 t/m 18 juli 2018 – Kopenhagen

Ik was nog geen uur in Kopenhagen toen in de metro iets grappigs gebeurde. De wagon was druk maar niet overvol toen een jonge moeder met een kinderwagen instapte. Ze gebaarde naar twee mannen die op klapstoeltjes zaten om op te staan, zodat haar kinderwagen op die plek kon staan. Inderdaad, er stond een icoontje op de wand van de wagon dat deze ruimte was gereserveerd voor kinderwagens. De mannen stonden zonder morren direct op, alsof het vanzelfsprekend was terwijl er, eerlijk is eerlijk, nog voldoende ruimte was om die kinderwagen ergens anders in de wagon neer te zetten.

Dat er überhaupt een vrouw achter de kinderwagen liep was trouwens net zo bijzonder, zo merkte ik later die dag. Nergens heb ik zoveel mannen achter kinderwagens zien lopen als in Denemarken. Gevolg van een riante vaderschapsverlofregeling.

Gelijkheid

Welkom in Denemarken, land waar ze gelijkheid hoog in het vaandel hebben (letterlijk; op overheidsgebouwen wappert standaard een regenboogvlag) tot in het extreme hebben doorgevoerd. Het is wel consequent; als je als overheid gelijkwaardigheid predikt, moet je daar ook de faciliteiten voor bieden. Daar kunnen we in Nederland nog veel van leren.

Superkilen

Die gelijkheid is overal. Neem nou de openbare ruimte. Kopenhagen telt veel parken en pleinen en al die locaties staan vol stoeltjes om gratis gebruik van te maken. Dat kan gewoon, niemand die op het idee komt om ‘s nachts een paar van die stoeltjes mee te nemen (of er staan er zoveel dat het niet opvalt als er eentje verdwijnt). Zo is het stadspark Superkilen een ontmoetingsplek waar kinderen kunnen spelen en volwassenen bij elkaar komen om te praten. Het is een plek waar heel de wereld samenkomt: de attributen in het park zijn afkomstig uit alle windstreken. Het leukste is de geasfalteerde heuvel waar jong (en oud) met of zonder fiets of skateboard vanaf dendert. Jammer genoeg wordt het knalrode deel van het plein momenteel opgeknapt.

Brumleby

Of kijk naar het oude buurtje Brumleby in de wijk Østerbro, in de negentiende eeuw gebouwd na een cholera-epidemie. Het zijn kleine huisjes, consequent in wit en geel uitgevoerd, bedoeld als gezonde en goedkope huisvesting voor arbeiders. Nu is het een hip buurtje, een oase van rust in de hoofdstad, met een speeltuin die heel slim is gebouwd in dezelfde kleuren als de rest van de buurt.

Assistens Kirkegard

Vlak naast m’n hostel in de wijk Nørrebro ligt Assistens Kirkegard, de grootste en bekendste begraafplaats van Kopenhagen met lange populieren langs de hoofdstraat. Het is de laatste rustplaats van Hans Christian Andersen, Niels Bohr (met het uiltje op het graf van de familie Bohr) en Søren – what’s in a name – Kierkegaard. In Nederland hebben begraafplaatsen niet de reputatie van gezellige plekken om te flaneren, maar in het buitenland worden ze vaak gezien als parken: prima om met mooi weer overheen te wandelen (ik zag ooit op Brompton Cemetery in Londen een klein jongetje leren fietsen tussen de graven; en waarom ook eigenlijk niet). Dat de lege perkjes tussen de oude graven ook worden gebruikt om te zonnen, was ook voor mij een novum. Het voelt zelfs een tikkeltje macaber. Je snapt ook beter de mededeling bij een ander, nieuwer deel van de begraafplaats waar nog geregeld begrafenissen plaatsvinden: of de bezoekers daar rekening mee willen houden.

Kopenhagen Fietsstad

Bovenal is Kopenhagen een fietsstad. Souvenirwinkels verkopen T-shirts met als opdruk ‘Copenhagen Bike Town’. Als Nederlander (en fervent fietser) zie ik dat knarsetandend aan – ik vind de fietspaden in Nederland toch echt beter – maar de liefde van de Denen voor de fiets, dat wordt gezien als het vervoermiddel dat als geen ander gelijkheid predikt, blijkt vooral uit alle mogelijkheden die fietsers wordt geboden: punten waar je makkelijk een fiets kunt lenen, metrostations die allemaal een ondergrondse fietsenstalling hebben en het gemak waarmee je een fiets in het openbaar vervoer mee kunt nemen. Fietsen wordt overal gestimuleerd.

Niet op slot

Over Denemarken gaat al jaren het verhaal dat het er zo veilig is dat de inwoners hun huizen, auto’s en fietsen niet op slot doen. Dat van de huizen en auto’s heb ik niet gecontroleerd, maar op m’n eerste dag in Kopenhagen zie ik inderdaad een fietser z’n dure mountainbike tegen een winkelgevel parkeren en zonder op slot te zetten naar binnen te open. Toch niet slim, als ik de gids bij de expositie Meet the Danes in het Nationaal Museum mag geloven. Volgens haar is het credo ook in Denemarken toch echt dat je elk jaar een nieuwe fiets kunt kopen.

Expositie

Die expositie is een leuke introductie tot Denemarken. Ik bezoek ‘m pas op m’n laatste dag in Kopenhagen, maar het geeft niet. Veel zaken wist ik toch al en ze lijkt vooral ingericht voor niet-Europese (lees: Amerikaanse) toeristen die denken dat Denemarken een communistische heilstaat is. Het valt mij vooral op dat Denemarken en Nederland niet eens zo gek veel van elkaar verschillen. Veel van de zaken die de gids vertelt kunnen ook voor Nederland gelden. De liberale houding tegenover pornografie (herkenbaar), hoe de gids heeft leren fietsen (herkenbaar), hoe ze schrikt als ze op haar loonstrookje ziet hoeveel belasting ze betaalt (herkenbaar), hoe dan het besef komt wat er ze voor terug krijgt (herkenbaar) zoals gratis onderwijs en gezondheidszorg (minder herkenbaar). Zoals gezegd: Nederland kan nog veel van Denemarken leren.

Gelukkigste volk ter wereld

De Denen waren jarenlang het gelukkigste volk ter wereld. Maar de laatste jaren staan ze niet meer nr. 1. De meningen verschillen over door wie ze zijn ingehaald: Noorwegen, Zweden, IJsland. Een bezoeker van de expositie merkt wel fijntjes op hoe dat grote geluk zich verhoudt tot het hoge zelfmoordpercentage in de Scandinavische landen. Daar heeft de Deense gids dan geen antwoord op.

Hygge

Wie Denemarken zegt, zegt sinds een aantal jaren hygge. Ik dacht dat die hype inmiddels wel over was, maar ik vind nog zat boeken over dit typisch Deense fenomeen. Je kunt hygge het beste vertalen als een mengeling van gezelligheid, knusheid en kneuterigheid. Gezellig met elkaar in de huiskamer van alles doen terwijl buiten de gure Scandinavische winter raast. Niet dat je daar als buitenstaander iets van merkt, zo legt de gids op de expositie fijntjes uit. Dat Deense interieur in de expositie is het enige Deense interieur dat we zullen zien, want iemand thuis uitnodigen is absoluut niet Deens. Zelfs vrienden die elkaar al jaren kennen komen niet bij elkaar over de vloer. Blijkbaar is dat dan weer niet hygge. En niet echt Nederlands.

Christiania

Maar Christiania, de vrijstaat waar sinds 1971 een commune is gevestigd, doet weer heel Nederlands aan. Het ligt aan de rand van het centrum en hier wordt openlijk in drugs gedeald. Dat gebeurt in één straat, Pusher Street, waarvan vooraf al duidelijk is gemaakt dat hier absoluut niet gefotografeerd mag worden. Dat weet ik dus, maar toch zeggen wat zenuwachtige dealers zo gauw ze m’n camera zien: ‘No pictures.’ Tja. Christiania. Het is leuk om eens overheen te lopen, maar als Nederlander die ook wel eens in kraakpanden of op het ADM-terrein is geweest ben ik niet zo onder de indruk. Ook niet van Pusher Street, waar dealers achter tafeltjes hun waar aanprijzen. Gedogen typisch Nederlands? Dat dacht je. Hier wordt op grote schaal in drugs gedeald en de Deense politie staat het oogluikend toe.

Voor de rest is Christiania vooral een smerige bende, met veel vervallen gebouwen en graffiti. Het leukste aan de buurt is dat hier en daar wat kunstenaars hun waren aanprijzen én het is de plek waar de bakfiets is ontworpen die niet meer weg te denken is uit het Deense (en Nederlandse) straatbeeld. En hoewel de ontwerper niet meer in de wijk woont, de werkplaats staat hier nog wel.

Stadhuis

Op deze foto’s zie je de meer formele kant van de stad: het stadhuis.

Bloedheet

Helaas is het op de expositie in het Nationaal Museum bloedheet. In de hal van het museum wordt bezoekers aangeraden iets te drinken. Waar het in Nederland bij dertig graden zweetweer is, lijkt die limiet in Kopenhagen al bij 25 graden te liggen. Denemarken zucht, net als heel Noord-Europa onder een hittegolf. Het is plakkerig heet en de verkoeling in gebouwen opzoeken heeft geen zin: ze doen in Denemarken niet aan airconditioning. De gebouwen zijn er juist op ingericht om de warmte vast te houden. Hooguit draait er een ventilator.

De Denen lijken zelf ook niet blij met de hittegolf. In een winkel vlak naast Tivoli vang in een conversatie op tussen en toerist en een verkoper. De toerist zegt dat ze heel de winkel wel wil leeg kopen.
‘Als dat zou kunnen,’ verzucht de verkoper.
‘Is het dan niet druk?,’ vraagt de toerist geschrokken.
‘Nee, het is rustig. Het komt door het warme weer,’ zegt de verkoper terwijl ze naar buiten knikt. ‘We hebben in drie jaar niet zo’n zomer gehad.’

Spelletje ‘geen toerist’

Toen ik een jaar of zeven een stedentripje maakte naar Stockholm deed ik het spelletje niet voor toerist aangezien te worden. Dat is niet heel moeilijk, want Scandinaviërs zijn doorgaans weinig spraakzaam dus als je iets wilt afrekenen beperkt de conversatie zich vaak tot ‘hej’ en ‘tak’. De enige keer dat ik toen door de mand viel was vreemd genoeg toen ik een Zweedse krant afrekende.

In Denemarken speelde ik hetzelfde spelletje en het was opvallend hoe vaak ik voor Deen werd aangezien. Ik oog niet bepaald als een woeste Viking (al moet ik wel nodig naar de kapper), maar het komt denk ik doordat ik me vrij makkelijk in een vreemd lang beweeg. Ik weet snel de weg, val verder niet echt op en, misschien wel de belangrijkste reden, reis alleen. Als ik iets te eten wilde halen, liep ik een 7-Eleven (de Deense variant van de AH to Go) binnen, kocht een broodje en iets te drinken en rekende af met m’n bankpas (omdat ik maar een paar dagen in Kopenhagen was, leek het me handiger om alles te pinnen en dat is gelukt). Ook dan kwam het gesprek niet verder dan ‘hej’ en ‘tak’.

Tivoli

Daarin doet Kopenhagen denken aan Dublin. Een leuke stad die je zeker een keer (of vaker) moet bezoeken, maar geen must see heeft. Het is een stad waar je heen gaat voor de sfeer. Nee, als Kopenhagen al een publiekstrekker is, dan is het een attractiepark: Tivoli. Het ligt midden in het centrum. Alsof de Efteling midden in Amsterdam staat. Tivoli is niet groot, wat oppervlakte betreft nog niet de helft van de Efteling, maar het is een leuk park waar je rustig kunt wandelen. Op zomeravonden worden er regelmatig gratis concerten gegeven. Tivoli is tot ‘s avonds laat open en is dus ideaal om op een avond te bezoeken als de musea toch al dicht zijn. Ik had me voorgenomen nergens in te gaan, in je eentje in een attractie heeft iets sneus, maar ik kon het niet laten om in The Demon, de hoogste en snelste achtbaan van Tivoli te gaan. En omdat ik toch bezig was ook een attractie van waaruit je een mooi uitzicht over het centrum van Kopenhagen hebt.

De veiligheid nemen ze hier trouwens heel serieus. Alle beugels van attracties worden handmatig gecontroleerd, bij de ingang hangt duidelijk zichtbaar een verklaring wanneer de attractie voor de laatste keer is gecontroleerd en een meisje dat een centimeter te klein is voor een attractie wordt resoluut geweigerd. Safety first.

Het centrum

Hieronder wat foto’s van het centrum van de Deense hoofdstad.

Rundetaarn

Naast Tivoli bevat Kopenhagen ook minstens twee opvallende torens. Hartje centrum staat de Rundetaarn, een observatietoren die in 1642 is gebouwd en geen trap maar een helling heeft om naar boven te lopen. Het is een prachtig bouwwerk, dat eerder het toneel is geweest van een fietswedstrijd en waar in 1989 een eenwieler in een recordtijd van 1 minuut en 48 seconden naar boven snelde. Tegenwoordig is het geliefd bij kinderen die (hoewel het niet mag) hun skateboard mee naar boven nemen (hoe ze die dingen onopvallend voorbij de entree hebben weten te krijgen is me een raadsel, al heb ik er niemand op naar beneden zien crossen).

Vor Frelsers Kirke

Een paar straten verder is het de spiraalvormige trap buitenom bij de barokke Vor Frelsers Kirke die veel toeristen trekt. Om bij de trap te komen moet je eerst over smalle houten trapjes door smalle ruimtes waar het zo heet is dat je hevig bezweet bent tegen de tijd dat je aan de laatste treden naar de top van torenspits kunt beginnen. Naar boven toe worden de treden steeds smaller, totdat je niet meer verder kunt en een sticker van Studio Brussel het einde markeert. Een vreemde ervaring. Soms valt er trouwens iets naar beneden; toen ik weer beneden stond landde een petje een meter van me af.

Oorlog Zweden

Na Engeland en Frankrijk hebben Denemarken en Zweden het vaakst met elkaar oorlog gevoerd. Denemarken was eeuwenlang heer en meester in Scandinavië, maar heeft gestaag z’n grondgebied zien afnemen, terwijl Zweden tegenwoordig de belangrijkste macht op het schiereiland is. Tegenwoordig heeft Denemarken alleen nog Groenland, de Faeröer en wat eilandjes in de Botnische Golf in bezit: het kan verkeren. Tegenwoordig zijn de landen innig met elkaar verbonden; sinds de opening van de Sontbrug letterlijk.

Nordatlantens Brygge

Vooraf had ik het me afgevraagd: zou er ergens in Kopenhagen aandacht zijn voor de Faeröer en Groenland, die laatste twee overzeese gebieden van de Denen? Het antwoord kreeg ik toen ik op de tweede dag van m’n bezoek op Nyhavn, de meest toeristische straat van Kopenhagen, stond en aan de overkant van het kanaal fier de vlaggen van die twee gebieden én die van Denemarken en IJsland zag wapperen. Dit was Nordatlantens Brygge, een expositieruimte die op initiatief van Vigdís Finnbogadóttir, de IJslandse president en het eerste democratisch gekozen vrouwelijke staatshoofd ter wereld, is opgericht.

Het is een bescheiden gebouw, met twee verdiepingen met ruimte voor exposities van kunstenaars uit IJsland (een voormalige Deense kolonie), de Faeröer en Groenland. Voor het gebouw staat de richtingwijzer voor de hoofdsteden van respectievelijk Groenland, IJsland en de Faeröer. Het leukste zijn de houten paneeltjes in het trappenhuis met triviafeitjes over de gebieden. Zo zijn de straten van de Faeröer voor Google Street View deels in beeld gebracht door camera’s op de rug van schapen te binden en zijn slechts twee plaatsen op Groenland met een weg verbonden: Ivittuut en Kangilinnguit. En een ijsbeer heeft een zwarte huid, de haren van de vacht zijn transparant.

Cosmic Space

Het ware prijsnummer van het museum zijn twee koepels die aan de kade voor het museum staan: één koepel fungeert als ingang, in de andere koepel bevindt zich Cosmic Space. Een kunstwerk gemaakt door de Faeröerse glaskunstenaar Tróndur Patursson. Het is geïnspireerd op een ervaring die hij had tijdens een expeditie met Tim Severin. De boot waarin hij voer maakte water en op het moment dat hij tot z’n middel in het water stond was hij omringd door eindeloze lucht en zee. Het liep goed af, maar in Cosmic Space waan je je, net als Patursson, midden in de nacht in een eindeloze zee.

Zwarte Diamant

Op de foto’s hieronder, zie je Den Sorte Diamant oftewel de Zwarte Diamant, de bibliotheek en moderne trots van Kopenhagen.

19 en 20 juli 2018 – Malmö

Emporio, het moderne Malmö

Sontbrug

Vanuit de top van de Vor Frelsers Kirke in Kopenhagen kan je ‘m hoog boven de Sont zien uittorenen: de Sontbrug. Niet alleen een brug trouwens, want vanuit Denemarken gezien is het eerste deel een tunnel, maar over een lengte van bijna acht kilometer verbindt dit bouwwerk Kopenhagen met Malmö. Die brug ligt vreemd genoeg niet eens op het smalste deel van de Sont, dat is namelijk aan de noordkant van het gebied, waar een schamele vier kilometer het Deense Helsingør van het Zweedse Helsingborg scheidt.

Skåne groeit als kool

Dankzij die brug, die er sinds 2000 ligt, ben je vanuit het vliegveld van Kopenhagen in een mum van tijd in Zweden. Dat heeft grote gevolgen voor de zuidelijkste regio van Zweden: Skåne, de streek waar Malmö de hoofdstad van is, groeit als kool en is de dichtstbevolkte streek van het Scandinavische land. Bovendien zijn veel Denen voor hun woning naar Zweden uitgeweken. Geef ze eens ongelijk: je bent in een half uurtje in het centrum van Kopenhagen. Maar hoewel m’n, verder vrij crappy reisgids, een hoofdstuk aan de Zweedse stad wijdt, wil het nog niet zo vlotten die toeristen die Kopenhagen bezoeken naar de andere kant van de Sont te krijgen. Ik wil wel, omdat ik in 2010 al in Stockholm was (wat een enorm leuke stad is), omdat ik een keertje de Sontbrug over wil én omdat ik de Turning Torso wil zien.

Zweden is goedkoper dan Denemarken

Daar komt als ik m’n reis ga boeken nog een vierde reden bij. De accommodatie is in Zweden bizar genoeg een stuk goedkoper dan in Denemarken. Voor het bedrag dat ik in Kopenhagen voor één nacht in een hostel kwijt ben, kan ik in Malmö twee dagen in een hotel overnachten, inclusief ontbijt én gym (dat laatste is ook wel eens leuk voor de verandering, zeker als tijdens het sporten niet Slam FM maar Allsång på Skansen, een openluchtconcert met bekende Zweedse artiesten en luid meezingend publiek, opstaat). Ach, als je toch besluit om Malmö te bezoeken is het niet erg om er ook te blijven slapen.

Grenscontrole

Zweden en Denemarken zijn allebei lid van de EU én allebei lid van Schengen, maar vanwege de vluchtelingencrisis is er wel een grenscontrole tussen beide landen. Soort van. In de trein wordt gevraagd aan reizigers die in Hyllie, het eerste treinstation aan Zweedse kant, uitstappen om hun legitimatie gereed te houden. Vanuit de trein is te zien dat hekken op het perron zijn geplaatst en de grenspolitie controleert. Maar vreemd genoeg vindt controle alleen op dit station plaats en niet op het centrale station van Malmö. Om maar te zeggen: als ik die controle wil omzeilen blijf ik gewoon twee stationnetjes langer zitten.

Winkelcentrum

Malmö heeft 330 duizend inwoners, maar voelt geen moment als de grootste metropool van zuid-Zweden. Eerder een rustig provinciestadje. Dat komt doordat de hoogbouw beperkt is. Goed, er zijn wel grote flats, maar die liggen verder weg van het centrum, en de grote winkels zitten vooral in Emporio, één van de grootste winkelcentra van Scandinavië dat aan de rand van de stad is gebouwd – naast het stadion van Malmö FF.

Centrum

Waar in de Deense hoofdstad elk plein of park is volgepropt met stoeltjes, zijn ze daar in Malmö spaarzamer mee. Wat ze in Zweden wel in overvloed hebben zijn beelden, veel beelden. Elk plein heeft een beeld, liefst zelfs meerdere. In totaal zijn het er ruim 300. 

Non Violence

Het meest in het oog springt Non-Violence, een pistool met een knoop in de loop: symbool van geweldloosheid. Het is van de hand van de Zweedse kunstenaar Carl Fredrik Reichswärd en hij maakte het na de dood van John Lennon. Wereldwijd zijn er 22 versies te zien, onder andere voor het gebouw van de Verenigde Naties in New York en voor het Olympisch Museum in Lausanne. Twaalf ervan kan je in Zweden vinden, vooral in Stockholm en Göteborg. Het exemplaar in Malmö is één van de drie originelen.

Zweden zijn direct

In dat winkelcentrum kom ik op donderdagochtend terecht, als ik iets moet kopen voor m’n zus. Ik loop een rondje door het, inderdaad gigantische complex, en ga een winkel binnen. Een meisje roept iets in het Zweeds. Het is nog vroeg en ze is met haar collega wat spullen aan het opruimen, dus ik denk dat ze het tegen haar collega heeft. Maar dan komt ze naast me staan en kijkt me verontwaardigd aan: ‘Hej!’
‘I’m sorry,’ stamel ik verbaasd, ‘I didn’t know you were talking to me.’
‘I was wondering what’s in your bag,’ zegt ze, zich niet verontschuldigend voor haar wat lompe gedrag.
‘My camera,’ zeg ik.
‘Ow, I thought it was something to drink,’ gaat ze verder.
‘That would be cool,’ antwoord ik.
‘What brings you to Malmö?,’ vraagt ze.
Ik leg uit dat ik een paar dagen in Kopenhagen ben en dan best even de oversteek naar Malmö kan maken.
‘And then you come here?,’ zegt ze, ‘you should be in de city centre.’
‘Ow, I will,’ zeg ik, ‘actually, I’m off now.’

Zweden zijn vrij direct. In elk geval directer dan Denen. Misschien is het ook een bepaalde stugheid. Als ik incheck in m’n hotel heeft de receptionist ook al zo weinig woorden nodig. Hij geeft me m’n sleutel, zegt dat de kamer op de derde verdieping is, ontbijt op de tweede: ‘Enjoy your stay.’

Kungsparken & Slottsparken

Maar Malmö (goed triviafeitje: het heeft net als Eindhoven netnummer 040) is een allervriendelijkste stad. Een oud centrum met een aantal mooie pleinen die met elkaar verbonden zijn door sfeervolle straten met kleurrijke huizen. De stijl van die huizen verschilt niet zo gek veel van die in Kopenhagen, wat een gezamenlijke geschiedenis verraadt. Er hangt een relaxte sfeer; niet gek op zo’n zonovergoten dag. Ten oosten van het centrum liggen Kungsparken en Slottsparken, met wat moestuintjes met een bijzonder vogelhuisje, een molen en oude vissershuisjes waar je, als je ‘s morgens maar vroeg genoeg komt, verse vis kunt kopen.

Möllevångsgatan

Pak de trein naar station Triangeln (dat is een eitje, het openbaar vervoer van Malmö is perfect geregeld en met een dagkaart van zeven euro ook nog heel betaalbaar) en loop richting Möllevångsgatan en je komt in het multiculturele Malmö terecht. Ook hier oude huizen, maar minder kleurrijk dan in het centrum. Dit zijn huizen gebouwd rond 1900. In de straten rond het centraal gelegen plein Möllevångstorget zitten eettentjes met gerechten uit alle windstreken, op het plein zelf vindt een markt plaats.

Op de foto hieronder het Niagaragebouw van de universiteit van Malmö – u begrijpt wel waarom het gebouw zo heet (ik zag het nog in de achtergrond voorbijkomen in een aflevering van het nieuwe seizoen van The Bridge), op de foto daarnaast een kunstwerk voor het Moderna Museet van Malmö.

Turning Torso

Loop voorbij het treinstation van Malmö en je komt in de wijk Västra Hamnen. Een nieuwe wijk, met moderne architectuur en veel jonge gezinnen. Die huizen en nette, nieuwe straten zijn leuk, maar het is vooral de Turning Torso van Santiago Calatrava dat hier de blikvanger is. Sinds de opening in 2005 is het gebouw met een hoogte van 190 meter het symbool van de Zweedse stad geworden. Vanaf de bovenste verdieping kan je met gemak Denemarken zien liggen. Dat laatste moet ik maar voor waar aannemen, want het complex is slechts een paar weken per jaar toegankelijk voor toeristen en helaas niet als ik er ben. Het grootste deel van de Turning Torso is ingeruimd voor appartementen. De huur daarvan moet torenhoog zijn, zo denk ik als ik naast de ingang van de Turning Torso een Lidl aantref. Totdat ik de toren voorbij loop en aan de andere kant de kliniek van een plastisch chirurg zie.

Sundspromenaden

Västra Hamnen heeft daarnaast een prachtige boulevard, de Sundspromenaden. Het is er loeidruk op deze zonnige donderdag. Zweden is al wekenlang in de ban van een enorme droogte en hoge temperaturen. Die zorgen ervoor dat grote delen van het land worden bedreigd door bosbranden – de krant die ik die dag koop bericht er uitgebreid over – maar het zorgt ook voor een ongekend zonnige zomer. Ooit las ik een interview met Per Gessle van Roxette waarin hij vertelde dat veel van z’n liedjes over de zomer gaan, omdat nergens de zomer zo vol overgave wordt genoten als in Zweden (dat komt door die eindeloos lange Scandinavische winters). Als ik de Sundspromenaden bekijk kan ik me daar iets bij voorstellen. Op verschillende plekken draaien jongeren muziek (Zweedstalige hiphop waarbij ik alleen de woorden ‘Netflix en chill’ kan ontcijferen). Er zijn trappetjes waar je netjes het water in kan, maar er is ook een uitzichtpunt van een meter of zes hoog waar de grootste durfals vanaf springen om weer in datzelfde uitzichtpunt omhoog te klimmen. Het uitzicht is mooi, in de verte zie je de Sontbrug liggen.